Çocuk ve Ergen Depresyonunun Belirtileri

• Depresyonun temel belirtileri bütün yaşlarda aynıdır. Ancak bazı yaşlarda bazı belirtiler daha sık veya daha seyrek görülür.
• Depresif çocuklar kendilerini üzüntülü hissettiklerini, canlarının sıkıldığını söyleyebilirler. Ancak çocuklar, yerişkinler kadar üzgün görünmeyebilirler. Depresyondaki çocuklar ve ergenler üzgünden çok huzursuz görünürler.
• Birden depresyona giren çocuklar hemen fark edilir. Çünkü ruh durumlarında, davranışlarında, çevreyle ilişkilerinde, okul başarılarında ani bir bozulma görülür. Ama yavaş yavaş depresyona girmiş ve uzun süredir depresyonda olan çocuklarda bozulma, sinsi bir seyir takip edeceğinden, ortaya çıkan anormal tavır ve davranışlar, çocuğun huyunun kötü ve becerilerinin yetersiz düşük olmasına bağlanabilir.
• Suçluluk duyguları, ümitsizlik ve gelecek kaygıları gibi belirtiler çocuklardan çok ergenlerde dikkat çeker. Yaş ilerledikçe hayattan zevk almama, hezeyanlar (mantık dışı düşünceler), zihinsel ve bedensel durgunluk, uyku fazlalığı daha sık görülür.
• Çocuk depresyonunda bedensel yakınmalar (baş ağrısı, karın ağrısı, mide bulantısı, kusma gibi) sık ortaya çıkar. Bilhassa depresyona giren küçük çocukların hemen hepsinde bedensel yakınmalar görülür. Büyük çocuklar ve ergenler bedensel şikayetlerden daha az yakınırlar. Yaş ilerledikçe seyrekleşen diğer şikâyetler, işitme halüsinasyonları (kulağa ses gelmesi), üzgün görüntü ve özsaygıda düşüklüktür.
• İntihar düşünceleri, konsantre olamama, mutsuzluk ve uykusuzluk hemen her yaşta dikkat çeken depresyon belirtileridir. İntihar düşünceleri her yaşta görülmekle birlikte, intihar girişimleri ve intihara bağlı ölümler hemen hemen sadece er­genlerde ortaya çıkar (yani ergenlik öncesi dönemdeki çocuk­larda çok seyrek görülür).
• Erişkin depresyonunda kilo kaybı sık rastlanan bir depresyon belirtisidir. Çocuk ve ergenlerde kilo kaybından çok, yaşa göre beklenen kilonun alınıp alınamadığı üzerinde durulmalıdır.
• Okul öncesi dönemde olup depresyona giren çocuklarda gülmeme, oyunlara ve bütün faaliyetlere ilgisizlik belirtileri dikkat çeker. Bu çocuklar kolayca ağlarlar, hemen huzursuzlanırlar. Saldırgandırlar; kendilerine, başkalarına ve eşyaya zarar verirler.
• Okul çağındaki bir çocuğun ders başarısında ani bir düşüş varsa ve çocuk akranlarından uzaklaşma eğilimindeyse akla hemen depresyon gelmelidir. Bu çocuklarda huzursuzluk, kavgacılık, münakaşaya yatkınlık gibi belirtiler de olabilir. Okula gitmeyi reddedebilirler. Sıkıntılı, kaygılı, gergin, endişeli olabilirler.

Depresyon geçiren çocukların iyileşme süreleri nedir ?

• Hastalığın ortalama süresi depresyon geçiren çocuklarda 32 ay, distimik bozukluk (hafif şiddette, ama uzun süren depresyon) yaşayan çocuklarda ise 3 yıldır. Depresyon teşhisi konan ergenlik öncesi çocukların %92' si 18 ayda, distimik bozukluk teşhisi konan ergenlik öncesi çocukların %89' u 6 yılda iyileşir. Görüldüğü gibi, çocuklarda depresyon kısa sürede iyi­leşmeyen, hayatın önemli yıllarında ciddi kayıplara yol açan bir hastalıktır. Hastalık ne kadar küçük yaşta başlamışsa, iyi­leşme de o kadar uzun sürer
• Depresyon geçiren çocukların %72' sinde hastalık tekrarlar. Tekrarlama riskinin en yüksek olduğu dönem, iyileştikten sonraki ilk bir yıldır.
• Çocuk ve ergen depresyonunda en büyük risklerden biri, ileride 'iki uçlu mizaç bozukluğu' (yani manik depresif hastalık) gelişme riskinin yüksek olmasıdır. Şiddetli depresyon ge­çiren ergenlik öncesi çocukların üçte birinde, 2 ila 5 yıl içinde bir mani atağı ortaya çıkar. Ergenlerde de risk oranı buna ya­kındır. Halbuki depresyon geçiren erişkinlerde mani gelişme riski %5 ila 18 arasındadır.
• İki uçlu mizaç bozukluğu, depres­yonla karşılaştırıldığında, daha ciddi bir hastalıktır: Tekrarla­ma, hastaneye yatış ve intihar tehlikesi çok daha yüksektir. Üs­telik erken yaşta başlayan iki uçlu mizaç bozukluğunun seyri genellikle kötüdür.
• Çocuk ve ergenlerde depresyonun başka bir sonucu da, sosyal beceri kaybı ve kişinin kendisini tecrit edilmiş gibi al­gılamasıdır. Bu çocuklar sigara ve madde kullanımına da yat­kındırlar.

Bir araştırmada depresyona giren çocuklar 36 hafta boyun­ca takip edilmiştir. 36 haftanın sonunda çocukların yarısının depresyondan çıktığı, diğer yansının ise hâlâ depresyonda ol­duğu görülmüştür. Hâlâ depresyonda olanların %73' ü bu 36 hafta boyunca depresyondan hiç çıkamamış, %27' si ise önce düzelip sonra tekrar bozulmuştur.

Çocuk ve ergen depresyonu iyileşebilen, ama bazen de uzun süren, tekrarlayan, daha ciddi hastalıklara dönüşebilen, intiharla sonuçlanabilen bir hastalıktır. Ebeveynlerin ve öğret­menlerin küçüklerdeki davranış değişikliklerinden şüphelen­meleri, okullardaki rehber öğretmenlerin bilgilerinden azami derecede yararlanmaları çocuk ve ergen psikiyatrisine gitmek­ten çekinmemeleri, tedaviyi iyi yaptırmaları gerekir.