Transkraniyel Manyetik Stimülasyon (TMS) ya da Transkaniyel Manyetik Uyarım Tedavisi (TMU); kafanın belirli bölgelerinden direk beyne ulaşmak için üretilen özel bir cihaz tarafından, manyetik atımların yoğunlaştırılarak ardışık şekilde gönderilmesiyle beyin hücrelerinin uyarılmasını sağlayan tedavidir. 
TMS yöntemi 1985 yılından itibaren kullanılmakta olup, 2008 yılında FDA dan (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) klinik onayı almıştır. Uygulama ile ilgili klinik araştırmaların giderek yoğunlaştığı bir tedavi türüdür. Günümüzde bu yöntemin popülerliği giderek artmaktadır. 

TMS Nedir?

Stimülasyon, en kısa tanımıyla vücutta uyarım yapmaktır. MRI için kullanılanlara benzer elektromıknatıslarla uygulanır. Kafaya yerleştirilen bobinler ve bu bobinlere verilen elektrik akımı ile manyetik alan oluşturur. TMS’de oluşturulan manyetik alan, kafatasına ve saç derisine herhangi bir zarar vermez. Güvenli ve ağrısız bir tedavi yöntemidir.

Uygulama sırasında, elektromıknatıslar sinir yollarında ve sinir hücrelerinde düzeltici etki sağlamaktadır. Amaç dışarıdan beynin içindeki yapılara ulaşarak manyetik etkiyle elektriksel ve nörokimyasal işleyişi düzenlemektir. Ameliyat olmadan ya da elektrotsuz beynin yapısını düzenlemek ve beyne müdahale etmektir. Nöronlara müdahale etmeyi amaçlayan bu yöntem ilk başta kulağa korkutucu gelse de ağrısızdır.

TMS Tedavisi Nasıl Uygulanır?

Psikiyatristlerin ilaç tedavisi ve psikoterapi yöntemleri için ek olarak gerekli gördüğü durumlarda TMS tedavisini de önerir. Genellikle bir klinikte, hastane ya da doktorun ofisinde uygulanır.

Anesteziye ihtiyaç duyulmayan ve hasta uyanık haldeyken uygulanan bu tedavi yöntemi bir hekim tarafından yapılır. Hastaya bir bone giydirilip gerekli ölçümler yapıldıktan sonra uyarılmaya ihtiyaç duyan beyin bölgesine işaret konulur. Buna haritalama adı verilir.

İşaretlenen bölgelere elektromanyetik bobinler yerleştirilir. Uyarıcı darbeler için kapatılıp açılırlar. Hasta üzerinde dokunma ve tıklatma hissi uyandırır. Gerekli manyetik enerji miktarını ayarlayabilmek  için parmaklarda seğirme olana kadar manyetik doz arttırılması gerekir. Her hastanın motor eşiği farklı olduğu için doğru doz belirlenirken bu sistem uygulanmalıdır. Semptomlardaki azalma veya karşılaşılan yan etki durumuna göre stimülasyonda değişikliğe gidilebilir. Kulak tıkacı kullanılabilir. Bazen tedavi sırasında kısa süreliğine kafa derisinde rahatsızlık meydana gelebilir.

Hastalığın çeşidine göre bazen sinir hücreleri uyarılırken bazen de çok aktif olan nöron gruplarının susturulması şeklinde değişkenlik gösterir. Uygulamaya başlamadan ilaçların kesilmesi ya da ilaçlarda doz azaltımına gidilmesi gerekmez. Hasta anestezi almadan bu uygulama gerçekleştiği için seans sonu günlük işlerini yapabilir.

Uygulamanın farklı yolları da vardır. Uzmanlar tedavi hakkında daha fazla bilgi edindikçe yeni teknik ve yöntemler uygulanabilir hale gelecektir.

TMS Tedavisinin Etkili Olduğu Hastalıklar

TMS tedavisinin etkili olduğu hastalıkların başında birçok tedavi yöntemi uygulanmasına  rağmen hiçbir ilaç tedavisine cevap vermeyen dirençli depresyon gelmektedir. Çünkü bu yöntem FDA tarafından özellikle depresyon tedavisinde onay almıştır. Ve en çok çalışma, dirençli depresyon üzerine yapılmıştır. 

Sonrasında ise ilaç kullanamayanlar, kalp hastaları, emziren anneler, gebelik durumu olanlar, yaşlılar, karaciğer rahatsızlığı olanlar gelmektedir. Ayrıca psikiyatrik rahatsızlıkların tedaviye cevap vermediği durumlarda yine TMS tercih edilir.

Depresyon tedavisi için diğer alışılmış tedavi yöntemleri etkisiz ya da yetersiz kaldığı durumlarda bu metot tercih edilir. Manyetik darbeler kafatasından geçer ve beyin hücrelerinin uyarılmasını sağlar. Bu beyin hücreleri de beynin farklı bölgeleri arasında iletişime geçer. Beynin içinde nasıl çalıştığı hala incelenmeye devam etse de depresyon semptomlarını ciddi derecede azalttığı, hastanın ruh halinde olumlu yönde ve kalıcı olarak düzelme yaşandığı gözlemlenmiştir.

Depresyon tedavisindeki bireylerde belli beyin bölgelerindeki elektriksel aktivitenin azaldığı gözlemlenir. TMS tedavi ile, kendini kapatan bu sinir hücreleri uykudan uyandırılıp, tekrar sağlıklı bireylerdeki elektriksel aktivite seviyelerine kavuşturulmaktadır. Böylece depresyon tedavisi sonuçlanır. 

Anksiyete bozukluklarında ise (bazı ruhsal durumlarda) depresyonun tersine  beynin belli bölgelerindeki sinir hücrelerinde aktivite düzeyinin artışı söz konusudur. Bu durumda TMS artmış olan bu sinirsel aktiviteyi, normal seviyelere çekerek iyileştirici etkisini göstermektedir.

TMS Tedavisi Ne Kadar Sürer?

TMS tedavisinin süresi her hasta için farklıdır. Uygulama seanslar halinde gerçekleşir. İlk seans ortalama bir saat kadar sürer. Ortalama seans süresi 15 ila 30 dakika arasında değişmektedir. Tedavi ise toplam 2-6 hafta kadar sürer.